باد و کارکردهای آن در خلقت شناسی و طب اسلامی
باد یکی از ارکان و طبایع اصلی در طب اسلامی است که کارکردهای فراوانی دارد. که متاسفانه در طب اسلامی رایج و طب سنتی به آن توجهی نمی شود در حالیکه از نظر طب اصیل اسلامی، ریح پادشاه طبایع و تنظیم کننده طبیعت و بدن است.
در روایت ذیل، امام صادق ع برخی از کارکردهای باد را بر می شمرد.
امام صادق ع:
و همين نسیم كه او را هوا مىنامند بس است براى عبرت تو اگر تفكّر كنى در مصالح آن، به درستى كه حیات بدنها به آن است كه در جوف، استنشاقش سبب زندگى است و از خارج مباشرتش بدن را به اصلاح مىآورد و صداها را از راههاى دور حامل مىشود و می رساند و بوهاى خوش را به شامه مىرساند.
نمى بينى كه از هر طرف كه باد از آن طرف می آيد بوى خوش و صدا از آن طرف بيشتر مىرسد و حامل اين سرما و گرما كه هر يك موجب صلاح عالمند هوا است و بادها كه مىوزد و هوا حادث مىشود. باد باعث ترويح و راحتی بدنها است و ابرها را از موضعى به موضعى می برد و بر يك ديگر می چسباند كه همه افق را فرا گيرد و بعد از باران باد ابر را از هم مىپاشد
و درختها را آبستن مىگرداند و آبها را سرد مىكند و كشتىها را جارى مىسازد و طعامها و ميوهها را لطيف مىگرداند و آتش را مىافروزد و چيزهاى تر را مانند جامه و غير آن را خشك مىكند. مجملًا حيات اشياء به باد است و اگر باد نمىبود گياهها پژمرده مىشدند و حيوانات مىمردند و چيزها گرم و فاسد مىشدند.
(توحید مفضل)
طبق این روایت حیات و زندگی انسان وابسته به هوا و باد است. باد همان حرکت هوا و هوای تازه است. باد هم در درون بدن انسان وجود دارد و سبب حیات و بقای انسان است و هم در بیرون فواید بسیاری دارد از جمله انتقال صدا و بو. صدا، بو و به صورت کلی همه امواج از جنس باد هستند و در بستر باد نیز حرکت کرده و منتقل می شوند. باد همچنین هوای تازه که گرما و سرما را با خود دارد را پدید می آورد. باد محصول جابجایی سرما و گرما نیست بلکه سرما و گرما محصول باد و حرکت هوا است. باد با ایجاد هوای تازه، سرما و گرما را پدید می آورد.
